Հայ ժողովրդի ռուս դուստրը

«Ես երբեք չեմ զգացել, որ օտար եմ Հայաստանում, ինձ երբեք չեն ասել՝ վայ դու ռուս ես… Այդպիսի բան չի եղել: Երբ ինձ հարցնում են, թե ո՞վ եմ ազգությամբ, ես ծիծաղելով ասում եմ՝ հայ ժողովրդի ռուս դուստրն եմ: Հիմա Ռուսաստանը այն չէ, որտեղ ես ապրել եմ, շատ է փոխվել»,- պատմում է 82-ամյա Կեննա Միրզոյանը, ով այժմ վայելում եմ իր ծերությունը՝ շրջապատված երեխաներով և թոռներով:

Սակայն այս փոքրամարմին կինը իր կյանքում մեկ պատերազմ չէ, որ ապրել է:

1941թ Կեննան ծնողների հետ ապրում էր շրջափակման մեջ գտնվող Սանկտ-Պետերբուրգում: «Երբ պատերազմը սկսվեց, հայրս որոշել էր, որ ես ու մայրս դուրս գանք քաղաքից, սակայն մայրս դեմ էր, և այդպես էլ մնացինք: Դժվար օրեր էին, հիշում եմ, որ ես ու մայրս բարձրանում էինք տանիք, հանգցնում էինք չպայթած ռումբերը: Ուտելիք չէր ճարվում. երբ մայրս հաց էր տալիս ուտելու, ինքը երբեք իմ կողքին չէր նստում, ուտում, ամբողջն ինձ էր տալիս: Մի առավոտյան արթնացա, տեսնեմ, որ հայրս մեր կատվին է մաշկահանում: Մի ամբողջ ամիս դիմակայեցինք կատվի մսով»,- հիշում է Կեննա տատիկը:

1941թ. դեկտեմբերին Կեննայի հայրը մահացավ սովից, մի ամիս հետո մայրը, և 15 օր միակ դուստրն ապրել է մահացած ծնողների հետ: Այդ ժամանակ Կեննան ընդամենը 9 տարեկան էր:

Ծնողների մահից հետո Կեննային և այլ երեխաների Լադոգա լճով դուրս բերեցին Պետերբուրգից: «Ավտոբուսը, որը մեզ տանում էր, ամբողջությամբ ծակծված էր կրակոցներից, և մենք այդպես նայում էինք ճանապարհին»,- ամեն անգամ վերապրում է 82-ամյա տատիկը:

Կեննայի մայրը սովորել է ազնվական օրիորդների դպրոցում և հենց այդ սկզբունքներով է դաստիարակել իր միակ դստերը: Նույնիսկ Կեննայի անունը ֆրանսիական վեպերից մեկի հերոսուհու անունն է. մայրը շատ էր սիրում ֆրանսիական գրականությունը:

«Երբ մանկատանը ուտելիք բերեցին, ես չէի ուտում, երբ հարցրին՝ ինչու. ասացի՝ պատառաքաղ ու դանակ չունեմ»,- այսքան տարիներ անց ժպիտով հիշում է տիկին Կեննան: Նրա ականջներում մինչև այժմ էլ մոր տրված ամենակարևոր դասերից մեկը. «Կինը բարձրաձայն չի խոսում, կինը արագ չի քայլում»:

Մանկատանն օրերն անցնում էին «մանկատան նման»: Եվ մի օր էլ մանկատան տնօրենը երեխաներին հավաքեց և հայտարարեց՝ երեխաներ, պատերազմն ավարտվել է, հաղթել ենք: 1945թ. մայիսի 9-ն էր:

Ուսանողական տարիներին հանդիպեց ամուսնուն, որը գյումրեցի էր: Կեննային ոչինչ չէր կապում Ռուսաստանի հետ, դրա համար ամուսնության առաջարկն ընդունեց և 1956թ. ապագա ամուսնու հետ եկավ Հայաստան: 

Ամուսինը մահացել է, սակայն նա միայնակ իրեն չի զգում, քանի որ բնակվում է որդու ընտանիքում: Կեննա տատիկն ունի 2 զավակ և 5 թոռ: Նա լավ գիտի ինչպես ռուսական, այնպես էլ հայկական գրականությունը, ուսումնասիրել է հայ ժողովրդի պատմությունը, մշակույթը: Հայաստան տեղափոխվելու 3 տարի հետո արդեն ազատ խոսում էր հայերեն, գիտեր հայ տառերը: Իր թոռներին սովորեցնում է այն, ինչ մայրն է իր ժամանակին սովորեցրել. Լուվրից, ֆրանսիական մշակույթից:

Միրզոյանների ընտանիքում մայիսի 9-ը և շրջափակման հանման օրը՝ հունվարի 27-ը, ավելի է գնահատվում, քան նույնիսկ ծննդյան օրը: Մայիսի 9-ին Կեննա տատիկն ամբողջ օրը հեռուստացույց է նայում: Երեկոյան ընտանիքով հավաքվում են, երգում պատերազմին նվիրված երգերը:

Կեննա տատիկը սրբորեն պահում է իր բոլոր մեդալները, որ ստացել է իր կյանքում, սակայն ամենաթանկը նրա համար շրջափակման 900 օրերի մեդալն է. «Շրջափակման մեջ գտնվողները հավասարվում են հայրենական մեծ պատերազմի վետերաններին,- նրա կապույտ աչքերը տխրեցին,- Հիմա Վանաձորում ընդամենը մի քանի հոգի է մնացել, որ շրջափակման մեջ են եղել: Դե տարիներն անցնում են...»: